Dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna?

Dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna – czym jest umowa zlecenie i jakie przepisy znajdą do niej zastosowanie?

Żeby we właściwy sposób odpowiedzieć na pytanie dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna, to należy w pierwszym rzędzie przybliżyć samą konstrukcję prawną umowy zlecenie.

Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną, która polega (w dużym skrócie) na wykonywaniu przez zleceniobiorcę określonych w kontrakcie czynności na rzecz zleceniodawcy. Zleceniodawca w zamian za to zobowiązuje się do wypłaty wynagrodzenia dla zleceniobiorcy.

Sama umowa zlecenie – podobnie jak umowa o pracę – może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Z uwagi na fakt, że umowa zlecenie zalicza się do umów starannego działania, zleceniobiorca jest zobowiązany do dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków.

Umowa zlecenie jest powszechnie wykorzystywana w obrocie gospodarczym. Przedsiębiorcy cenią sobie tą formą „zatrudniania” pracowników, ponieważ wiąże się ona co do zasady ze znacznie mniejszymi kosztami.

Umowa zlecenie jest również wykorzystywana w relacjach B2B, czyli między przedsiębiorcami. Jest to stosunkowo wygodna forma nawiązywania relacji biznesowych.

Regulację prawną umowy zlecenie znajdziecie Państwo w Kodeksie cywilnym, a ściślej od art. 734 k.c. do 751 k.c.

Pytanie dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna nie pojawia się jednak w tym kontekście. Najczęściej zadają je osoby, które albo wykonują swoje obowiązki zawodowe na jej podstawie albo dopiero mają zacząć.

Musicie Państwo pamiętać, że umowa zlecenie nie jest umową o pracę. W konsekwencji dla osób „zatrudnionych” na jej podstawie nie znajdą zastosowania przepisy Kodeksu pracy (dalej jako: „k.p.”), które gwarantują chociażby minimalny okres wypowiedzenia, czy prawo do urlopu.

Nie oznacza to jednak, że umowa zlecenie jest „wyjęta” spod prawa. Zleceniobiorcy mogą powoływać się na przepisy Kodeksu cywilnego (dalej jako: „k.c.), bowiem to one znajdą zastosowanie do umowy zlecenie.

Zleceniobiorca nie korzysta z ochrony wynikającej z przepisów prawa pracy

Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę wiąże się z wieloma korzyściami. Wystarczy jedynie wspomnieć, że pracownik:

– otrzymuje zwykle wyższe wynagrodzenie;

– może liczyć na zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;

– ma zagwarantowany urlop wypoczynkowy;

– jest objęty okresem ochronnym (np. jeżeli jest w wieku przedemerytalnym);

– jest chroniony przed mobbingiem;

– ma większą zdolność kredytową.

Wiele osób chce uzyskać zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, ale rzeczywistość rynkowa jest różna. Dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna?

Niejednokrotnie spotykałem się z sytuacją, w której zleceniobiorcy, wobec pojawiających się problemów prawnych, sięgali do treści Kodeksu pracy – w poszukiwaniu rozwiązań i odpowiedzi.

Nie jest to właściwe podejście, bowiem jak wspominałem wcześniej, zleceniobiorcy nie korzystają z ochrony, którą posiadają osoby wykonujące swoje obowiązki zawodowe na podstawie umowy o pracę.

Powyższa konstatacja wynika z treści przepisów k.p., a ściślej z art. 1 i 2 rzeczonej regulacji. Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Ustawodawca nie wymienił w podstawach prawnych zatrudnienia umowy zlecenie, ale także innych umów cywilnoprawnych (np. umowy o dzieło). W związku z tym Zleceniobiorca nie może powoływać się na przepisy prawa pracy i musi skorzystać z regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym.

Dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna  – czy zleceniobiorca jest pozbawiony ochrony?

Do najczęstszych wad umowy zlecenia zalicza się:

– brak możliwości wzięcia płatnego urlopu;

– brak możliwości udania się na zwolnienie lekarskie;

– brak ochrony prawnej kobiet w ciąży;

– brak ochrony pracowników w wieku przedemerytalnym;

– brak stabilności zatrudnienia.

Musicie Państwo jednak pamiętać, że umowa zlecenie, podobnie jak każda inna umowa, może być negocjowana. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zamieścić w niej dodatkowe postanowienia, które np. określają termin i sposób wypowiedzenia umowy, czy dni wolne od pracy.

Strony zawierające umowę mogą ułożyć bowiem stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zleceniobiorca powinien zatem zadbać o to, aby treść umowy w należyty sposób zabezpieczała jego interesy. W każdym jednak przypadku będzie mógł odwołać się do ogólnych regulacji Kodeksu cywilnego.

Ochrona wynikająca z przepisów k.c. jest dość dobrze widoczna w przypadku tzw. mobbingu. Kodeks cywilny nie reguluje tego pojęcia, ale opisuje zagadnienie naruszenia dóbr osobistych. Zleceniobiorca, który poczuł się dotknięty działaniem zleceniodawcy będzie mógł wystąpić z odpowiednim roszczeniem w tym zakresie – powołując się na przepisy Kodeksu cywilnego.

Podsumowanie

Dlaczego umowa zlecenie jest niekorzystna? Przede wszystkim jest bardziej niepewną formą „zatrudnienia” – stąd w powszechnym odbiorze jest odbierana dość negatywnie. Zleceniobiorca nie będzie mógł skorzystać z szeregu dobrodziejstw, które wynikają z Kodeksu pracy, ale to nie oznacza, że jest pozbawiony całkowicie ochrony. Rekomenduję Państwu, aby negocjować poszczególne warunki umowy zlecenie, tak aby finalna treść kontraktu gwarantowała należytą ochronę Państwa praw.

Niniejszy wpis nie stanowi porady prawnej w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o adwokaturze. Jeżeli znajdujecie się Państwo w podobnej sytuacji i chcecie uzyskać wsparcie prawne – zapraszam do nawiązania kontaktu. Przyjrzę się Państwa sprawie i zaproponuję odpowiednią strategię działania.