Wielu moich klientów zastanawia się, czy rozwód i podział majątku na jednej rozprawie jest możliwy. Powyższe pytanie wynika z faktu, że każdemu zależy na czasie – w szczególności w sprawach, które toczą się przed sądem. Długotrwałe procedury nikomu nie służą, a sprawy o rozwód i podział majątku wiążą się z dużym stresem i dyskomfortem. Im szybciej zatem się zakończą, tym lepiej dla stron postępowania. Czym w istocie jest rozwód i podział majątku wspólnego? Czy rozwód i podział majątku na jednej rozprawie jest możliwy do przeprowadzenia? Jeżeli tak, to z jakiego przepisu wynika taka możliwość? Czy sąd będzie miał obowiązek przeprowadzić podział majątku w trakcie trwania sprawy rozwodowe? Na te i inne pytania znajdziecie Państwo odpowiedzi w niniejszym wpisie blogowym. Zapraszam do lektury.
Rozwód i podział majątku na jednej rozprawie – kilka słów o rozwodzie i podziale majątku
Zanim odpowiem na pytanie czy rozwód i podział majątku na jednej rozprawie jest możliwy, to przybliżę Państwu samo zagadnienie dotyczące podziału majątku wspólnego małżonków. Będzie miał to bowiem znaczenie dla udzielenia wyczerpującej odpowiedzi na tytułowe pytanie.
W momencie zawarcie małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – dalej jako „krio”).
W naszym porządku prawnym dominuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Stosunkowo mało małżeństw decyduje się na pozostawanie w rozdzielności majątkowej – przynajmniej na początku związku.
Podział majątku wspólnego – w pewnym rzecz jasna skrócie – to proces, w którym ustala się w jaki sposób majątek nabyty w czasie trwania małżeństwa zostanie podzielony pomiędzy małżonków. Podział majątku wspólnego może nastąpić w drodze umowy zawartej przez małżonków w formie aktu notarialnego lub na mocy orzeczenia sądu – wydane na skutek przeprowadzenia właściwego postępowania w tym zakresie.
Podział majątku wspólnego może nastąpić przed, w trakcie oraz po rozwodzie. Warunkiem koniecznym do przeprowadzenia podziału majątku jest doprowadzenie do sytuacji, w której wspólność małżeńska przestanie obowiązywać między małżonkami. Oczywiście rozwiązanie małżeństwa przez rozwód wywołuje właśnie ten skutek.
No dobrze, ale czy rozwód i podział majątku na jednej rozprawie jest możliwy?
Czy rozwód i podział majątku na jednej rozprawie jest możliwy?
Tak – wynika to wprost z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a ściślej z art. 58 § 3 krio. Zgodnie z rzeczonym przepisem na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Powszechnie przyjmuje się, że można przeprowadzić rozwód i podział majątku na jednej rozprawie, gdy:
– przeprowadzenie podziału majątku nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu;
– między stronami postępowania nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku.
Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 13 stycznia 1978 roku w sprawie o sygnaturze akt III CZP 30/77 wskazał, iż przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki postępowania nie tylko wtedy, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku, lecz także wtedy, gdy wyjaśnienie spornych między stronami okoliczności, bądź też takich okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w ograniczonym przedmiotowo i czasowo zakresie. Decyzję co do pozostawienia bez rozpoznania wniosku strony o dokonanie podziału majątku wspólnego w wypadku, gdy przeprowadzenie takiego podziału powodowałoby nadmierną zwłokę w postępowaniu, zamieszcza sąd – stosownie do okoliczności – albo w odrębnym postanowieniu, wydanym w toku postępowania o rozwód, albo w sentencji wyroku rozwodowego. Nie podlega ona odrębnemu zaskarżeniu.
Przepis nie precyzuje co należy rozumieć pod pojęciem nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Oznacza to, że sąd każdorazowo będzie rozstrzygał, czy w danych okolicznościach sprawy przeprowadzenie podziału majątku będzie skutkować powstaniem stanu zwłoki. Wówczas małżonkowie mogą dokonać podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności w postępowaniu nieprocesowym (art. 566-567 Kodeksu postępowania cywilnego).
Jak Państwo widzą sąd w żadnym zakresie nie będzie zobowiązany do przeprowadzenia takiego podziału – nawet wówczas, gdy małżonkowie są zgodni co do sposobu oraz zakresu podziału i nawet wtedy, gdy na pierwszy rzut oka podział majątku nie przedłuży postępowania (np. dlatego, że w skład majątku wspólnego małżonków nie wchodzi dużo dóbr majątkowych). Praktyka pokazuje, że sądy rzadko decydują się na rozwód i podział majątku na jednej rozprawie.
Powyższe nie oznacza, że nie warto próbować. Podstawowym warunkiem uzyskania rozwodu i podziału majątku na jednej rozprawie jest zgodność małżonków co do sposobu oraz zakresu podziału. Bez tego ani rusz.
Musicie jednak Państwo pamiętać, że strony postępowania o rozwód nie mogą zaskarżyć decyzji odmownej w przedmiocie podziału majątku. Oznacza to, że sąd odwoławczy nie będzie badał poprawności i zasadności decyzji Sądu Okręgowego.
Podsumowanie
Rozwód i podział majątku na jednej rozprawie jest możliwy – na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W praktyce jednak niezwykle ciężko będzie „załatwić” obie sprawy na jednej rozprawie. Sąd oceni przesłanki w tym zakresie – przede wszystkim przez pryzmat ewentualnej zwłoki w postepowaniu o rozwód, którą może wywołać podział majątku. Co więcej sąd oceni, czy małżonkowie sąd zgodni co do sposobu oraz zakresu podziału majątku wspólnego. Nawet wówczas, gdy na pierwszy rzut oka wszystkie przesłanki będą spełnione – sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia podziału majątku. Wówczas małżonkowie – już po zakończeniu sprawy o rozwód – powinni dokonać podziału majątku – albo na drodze postępowania sądowego albo u notariusza. Jeżeli doświadczacie Państwo podobnych problemów prawnych – zapraszam do nawiązania kontaktu. W ramach wykonywanej praktyki adwokackiej prowadzę sprawy o rozwód i podział majątku.
Niniejszy wpis nie stanowi porady prawnej w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o adwokaturze. Jeżeli znajdujecie się Państwo w podobnej sytuacji i chcecie uzyskać wsparcie prawne – zapraszam do nawiązania kontaktu. Przyjrzę się Państwa sprawie i zaproponuję odpowiednią strategię działania.